MATEMATIK ve DEYIMLER
Matematik ile ifade edilebilen atasözü ve deyimler
MATEMATİK DİLİYLE YAZILABİLEN ATASÖZÜ VE DEYİMLER
3) Koyun olmayan yerde, keçiye Abdurrahman Çelebi derler.
x= koyun
y= keçi
z= Abdurrahman Çelebi
x = 0 ⇒ y = z
4) Tatlı dil yılanı delikten çıkarır.
f = tatlı dil fonksiyonu
y = yılan
d = delik
f(y) = d - y
b) Türev olarak: y=f(x)=ex olsun.
6) Hazıra dağ dayanmaz.
7) Ne doğrarsan aşına, o gelir kaşığına. (Ne ekersen, onu biçersin.)
Birim fonksiyon y=f(x)=x
f(1)=1, f(2)=2, f(3)=3, …, f(n)=n
8) Azmin elinden kurtuluş yoktur.
n→∞
1 + 1/2 + 1/3 + 1/4 + ... + 1/n
9) Her inişin bir çıkışı vardır.
y=f(x)=ax2 + bx + c
10) Bir koltuğa iki karpuz sığmaz.
1 koltuk < 2 karpuz ≤ 2 koltuk
11) Samanlık ne kadar dolu olursa olsun yine de bir tutam ot alır.
a=1/101000 , b=2/101000 birbirlerine çok yakın iki rasyonel sayı olsun.
Otun koyulacağı yer = (a+b) / 2 = 1,5/101000
12) Bir taşla iki kuş vurmak.
x=taş, y=kuş
f(x)=y=2x
x=1 verirsek, y=2 elde ederiz.
13) Büyük balık küçük balığı yutar.
B = büyük balık, A = küçük balık
A 
B
16) Ağzı var, dili yok.
p önermesi=ağız,
q önermesi=dil
18) Aza kanaat etmeyen çoğu bulamaz.
f(x)=1/x
x=1 için y= 1
x=2 için y=0,5
x=5 için y=0,2
19) Alışmış kudurmuştan beterdir.
Soru: Üç yumurta bir liradır. 27 yumurta kaç lira eder?
Alışılmamış cevap: 27/3=9 lira
20) Altı kaval, üstü şişhane.
21) Anadan doğmuşa dönmek.
ln(ex)=x
22) Ateş ile barut bir arada durmaz.
23) Bilen ile bilmeyen bir olmaz.
24) Bir pire için yorgan yakılmaz.
f=yorgan yakma fonksiyonu, p=pire, p ≠ 1, pϵN olmak üzere
f(p) = { p| p≥ 2 }
25) Bir pul etmemek.
f değer fonksiyonu, x değeri ölçülecek değişken, p=pul
26) Çalışmak ibadetin yarısıdır.
çalışmak(8 saat) = ibadet/2
çalışmak(16 saat) = ibadet
27) Allah'dan umut kesilmez.
0!=1 dir.
28) Çarşambanın gelişinden, perşembe bellidir.
x=çarşamba ⇒ x+1=Perşembe
29) Çıkmadık canda umut vardır.
pozitif x sayısı ne kadar küçük olursa olsun
x/2 ≥ 0 dır.
30) Dertsiz başını derde sokmak.
X=1 eşitliğinde her iki tarafı z(y+5) ile çarpalım)
31) Dervişin fikri neyse zikri de odur.
fikir(derviş)=zikir (derviş)
fikir=f, zikir=g, derviş=x alırsak
f(x)=g(x) fonksiyonların eşitliğini elde ederiz.
eşitliğinde her iki tarafı imansız (-i) ile çarparsak
-i2=1
dizisinin elemanları sırasıyla alınarak pozitif yn değerleriyle (xn,yn) noktalarını elde edip bu noktalara göre sırayla konum değiştirmek.
xn dizisi elemanları bittiğinde sondan (xn) den tekrar başlayıp başa doğru bu defa negatif yn değerleriyle hiç durmaksızın yola devam etmek.
|AB| |CD| ile dost ise bakış açısı α < 45o
|AB| |CD| ile dost ise bakış açısı α = 90o
35) Elde bulunan beyde bulunmaz.
Elin sahip olduğu varlıkların kümesi = E,
B E dir
36) Eli cebine varmamak.
f elin hareket fonksiyonu olmak üzere;
Eller, cep noktasına sağdan ve soldan giderken limitler ile fonksiyonun cep noktasındaki değeri
farklı olduğundan sürekli değildir.
37) Emanet ata binen tez iner.
(x-1)4-3(x-1)2+2=0 denklemini çözmek için geçici olarak (x-1)2= at binelim.
elde ettikten sonra attan inilmek zorunda kalınır.
Güzellik = İç güzellik + Dış güzellik
10 = iç güzellik + 9
İç güzellik = 1
39) Hamama giren terler.
lny = ln(2x)+ln(x+1)+c
denkleminde c sabiti lnc olarak alınır.
Çalanlar kümesi A, oynayanlar kümesi B olsun
Hem çalıp, hem oynayanlar kümesi = A∩B
R reel sayılar olmak üzere;
yer = RxR düzlemi olarak tanımlayalım.
∀ a,b ϵ R için R2 de tanımlı olmayan (a,b) ikilisi yoktur.
A={x | x bir araya getirilen sözcükler kümesi }
s(A)<=1
43) İn cin top oynamak.
44) İncir çekirdeğini doldurmamak.
İncir çekirdeğinin hacmi=V
Doldurulan miktar=X olsun
V > X
Matematik en zor derstir.
46) İsteyenin bir yüzü kara vermeyenin iki yüzü.
47) Kalıbının adamı olmamak.
X=1, x=5
48) Kara batak gibi bir batar bir çıkar.
fonksiyonu: karabatak(x) = sin(x)
x eksenini su seviyesi olarak tanımlayalım.
n→∞
(1+1/2+1/4+1/8+1/16+...+1/2n ) - 2 = 0
50) Kılı kırk yarmak.
kıl=k, f(k)=k/40
ceviz=c, f kırma fonksiyonu
f(c) > 1000
52) Kırkbir kere maşallah.
41 x maşallah
f fonksiyonu birinci kişinin arabası, x+1 birinci kişinin türküsü, f(x) = x+1
g fonksiyonu ikinci kişinin arabası, x-1 ikinci kişinin türküsü, g(x) = x-1
olsun. Şimdi x=2 yi her iki arabaya bindirelim
f(x)=x+1 ⇒ f(2)=2+1=3
g(x)=x-1 ⇒ g(2)=2-1=1
54) Kimine sivrisinek saz, kimine davul zurna az.
A={ sivrisinek, saz }, B={ davul, zurna, keman }
55) Kitabına uydurmak.
Ecel + Korku = Ecel
olduğundan korku etkisiz (birim) elemandır.
57) Köküne kibrit suyu dökmek.
f(x)=(x)1/2 + kibrit suyu
58) Kuş sütünden başka her şey var.
A={ x| ∀ xϵ A , x ≠ kuş sütü}
A = E-{kuş sütü}, E=evrensel küme
59) Mart çıkmadıkça dert çıkmaz.
x-dert = eror
y=x-mart
z= y-dert
60) Nal toplamak.
nal + nal + nal + …
61) Ok yaydan çıktı.
yay-ok
62) Okka her yerde 400 dirhem.
x = okka = 400
x ϵ N, x ϵ Z, x ϵ Q, x ϵ R | x=400,
N=Doğal sayılar, Z=Tam sayılar, Q=Rasyonel sayılar, R= Reel Sayılar
63) Olmayacak duaya amin demek.
(2)1/2 sayısının bir rasyonel sayı olduğunu kabul edelim. O zaman rasyonel sayıların tanımı gereği a ve b aralarında asal tam sayı, b ≠ 0 olmak üzere a/b şeklinde yazılabilmesi gerekir ki bu da mümkün değildir.
64) Öküze boynuzu yük değil.
∞+2=∞
65) Özü bir, sözü bir.
özü=sözü=1
66) Parası çok, aklı az.
f(x) fonksiyonu, x=para noktasında maksimum, x=akıl noktasında minimum değerini almaktadır.
paşa paşa = paşa2
68) Pekmezi küpten kadını kökten al.
Pekmez3 + (kadın)1/2
pılı + pırtı
70) Ramak kalmak.
f(x)=1/x fonksiyonunda x değerleri arttıkça (x→ ∞), fonksiyonun değeri sıfıra ramak kalmaktadır.
71) Sabrı tükenmek.
1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22, …
5 nisan = öküz-eş
73) Sıçan deliğe sığmamış, kuyruğuna birde kabak bağlamış.
sıçan > delik,
sıçan + kabak > delik ?
74) Sıfıra sıfır, elde var sıfır.
0+0=0, 0-0=0, 0x0=0
a=sır, b=a+1, c=b+1, d=c+1, e=d+1, f=e+1, g=f+1,h=g+1, i=h+1, j=i+1, k=j+1,
l=k+1, m=l+1, n=m+1, p=n+1, r=p+1, s=r+1, t=s+1, u=t+1, v=u+1, x=v+1, y=x+1
a=1 ise b=2, c=3, ...
76) Solda sıfır.
Değer = 0001
77) Söz gümüşse sükut altındır.
söz=gümüş ⇒ sükut=altın
78) Sözü sözüne uymaz.
söz1 ≠ söz2
79) Suyu getiren de bir, testiyi kıran da.
su getiren=testi kıran=1
80) Suyunun suyu.
y=f(x)⇒ suyu=f'(x), suyunun suyu=f''(x)
81) Teyze ana yarısıdır.
2teyze = ana
82) Tozu dumana katmak.
toz + duman
83) Üç aşağı beş yukarı.
[3,5] veya (3)5
y=x5 ⇒ lny=5lnx
85) Vakit nakittir.
t=time
t=$
86) Yedisinden yetmişine kadar.
x| 7≤ x ≤ 70, x doğal sayı
87) Yerin kulağı vardır.
Yerin sahip oldukları küme A olsun. x=kulak olsun.
A kümesinin en az bir x elemanı vardır.
88) Yol geçen hanı.
y=x, x ϵ
89) Zerre kadar.
ε komşuluğunda
90) Bir dereceye kadar.
≤ 1o
91) Yığılıp kalmak.
x0=yığılma noktası, L=kalınan yer olmak üzere
92) Akıntıya kürek çekmek.
93) Ha Hoca Ali, ha Ali Hoca.
ali, hoca ϵ ali+hoca=hoca+ali,
ali.hoca=hoca.ali değişme özelliği vardır.
y=f(x)
95) Deveden büyük fil var.
real sayılar kümesi, 
kompleks sayılar kümesi olmak üzere; dir. 96) Saf değiştirmek. (Bir öyle, bir böyle olmak)
f(x)=(-1)n nϵN olmak üzere n=1 için f(x)=-1, n=2 için f(x)=+1, n=3 için f(x)=-1, n=4 için f(x)=+1, ...
97) Tepe taklak olmak.
A (mxn) mertebeden bir matris olmak üzere A'nın transpozu AT , A matrisinde satırların sütun, sütunların satır haline gelerek nxm mertebeden tepe taklak olmuş halidir.
98) Adres göstermek.
A matrisinin aij elemanının adresi i. satır ve j. sütunun kesiştiği noktadır.
99) İhtimal vermemek.
Havaya atılan paranın dik gelme olasılığına x dersek,
P(x)= 0
100) Al gülüm ver gülüm.
x2-2x=35 işimizi kolaylaştırmak için denkleminde sol tarafa al gülüm ver gülüm yaparsak;
x2-2x+1-1=35
(x-1)2=36 elde ederek işimizi kolaylaştırırız.
101) Ali'nin külahını Veli'ye, Veli'nin külahını Ali'ye giydirmek.
ln y = ex , ln x = ey
102) Aralarından su sızmamak.
A ile B
A={ x| xϵ (0,1], x ϵ }
B={ x| xϵ [1,2), x ϵ }
Ya da; f(x) fonksiyonu ile teğetinin y-f(xo)=f'(xo)(x-xo) arasından su sızmaz.
103) Arifeyi gösterip, bayramı göstermemek.
y=1/(31-x), x ϵ N, 1≤ x≤31
104) Her kelin bir kör alıcısı bulunur.
A={ keller, körler} kümesi , alma işlemi * olsun. ∀ a, b ϵ A için a*b=c c ϵ A vardır.
A kümesi alma işlemine göre kapalıdır.
105) Başa dönmek. (Sil baştan)
(13)Mod12=1
106) Ya herrü, ya merrü.
Olasılığı P ile gösterirsek,
P(herrü)=%50, P (merrü)=%50
P(herrü)+P(merrü)=1
107) Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al.
Tümevarım yöntemiyle gösterelim;
n=1 için anneanne=güzel, akıllı ve çalışkan
n=2 için anne=güzel, akıllı ve çalışkan
n=3 için kız=güzel, akıllı ve çalışkan
. . .
n=n için n. kuşaktan torun = güzel, akıllı ve çalışkan olduğunu kabul edersek
(n+1). göbekten torunda genler bozulmadığından haliyle güzel, akıllı ve çalışkan olacaktır.
108) Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı var.
x=fincan kahve sayısı, f: hatırı olan süre (yıl) fonksiyonu,
f(x)=40x
x=1 fincan kahve için: f(1)=40 yıl hatırı var.
x=2 fincan kahve için: f(2)=80 yıl hatırı var.
109) Erkekliğin onda dokuzu kaçmaktır.
Erkeklik * 9/10 = Kaçmak
110) Dost bin ise azdır, düşman bir ise çoktur.
1 * Düşman > 1000 * Dost
111) Dini imanı para.
dini = $ = imanı
112) Bir dediği bir dediğini tutmamak.
A={x| x ϵ Q , x=(2)^1/2}
Borç miktarı = x ⇒ x=0
114) Hatasız kul olmaz.
Kullar kümesi = K olsun, K kümesinin her kulu en az bir hatası olacak şekilde tanımlanmıştır.
g=günah sayısı, N doğal sayılar olmak üzere;
K={ ∀ xϵ K için x=g; g ≥1 olacak şekilde ∃ gϵ N vardır}
115) Çok söz yalansız, çok mal haramsız olmaz.
Bir kişinin P(y)=0.01 (%1) ihtimalle yalan söylediğini kabul edelim.
Bu kişi yüzbin söz ederse, bunların bin tanesinin yalan olacağı sonucuna varabiliriz.
Haram kısmı benzer yolla ispatlanabilir.
1) Ne kadar sallarsan salla, donuna düşer son damla.
Burada kullanılan deyimlerin çoğu
ve
http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_atasozleri&view=atasozleri
web sayfalarından alınmıştır. Hazırlayanlara gönülden teşekkürler.
Alıntı yapılan diğer deyim siteleri:
Yazan: Savaş Köksal
Matematikçi
Telif hakkı vardır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
